Geboren: 18-09-1901, Burgumerheide
Overleden: 18-03-1985, Franeker
Leven en werk
Abe Brouwer werd op 18 september 1901 geboren in Burgumerheide (nu: Noardburgum). Zijn vader was stratenmaker; van verder leren was in die tijd voor een arbeiderskind geen sprake en als jongen van elf jaar ging Abe er al met zijn vader op uit om te ‘straten’.
Stratenmakers zijn nooit lang op dezelfde plaats en zodoende kwamen zij in bijna alle hoeken van Fryslân en leerde Abe het Friese volk goed kennen. De jongen nam alles goed in zich op en zijn vader vertelde hem in elke streek iets over de geschiedenis van de omgeving. De liefde voor Fryslân ging zo over van vader op zoon. Van 1920 tot 1925 heeft Brouwer in Eindhoven gewoond. Hij werkte daar in een gesticht voor zwakzinnigen. Maar buiten het leven in het gesticht werd het hem in Eindhoven duidelijk wat een grote betekenis Fryslân voor hem had, ja, dat hij niet meer zonder Fryslân kon. De jongeman met heimwee stuurde een groot gedicht, waarin hij zijn verlangen naar Fryslân uitte, naar de Hepkema-krant. Het was ook in Eindhoven dat hij echt begon te schrijven. Hij zocht afleiding; hij begon te toneelspelen, hij schreef liedjes en schetsen in het Nederlands, vooral over zeden en gebruiken in Fryslân, die werden opgenomen in plaatselijke blaadjes en Het Volk.
Het was met name zijn oudste zuster die hem aanmoedigde om zijn gedachten op papier te zetten. Zo kwam hij ‘los’.
Brouwer mocht graag toneelspelen en werd al gauw leider van een toneelgezelschap. Hij maakte studie van vakliteratuur. Het is dan ook niet vreemd dat zijn eerste pennenvruchten toneelstukken zijn. In de loop der jaren schrijft hij een hele serie lange en korte schetsen, vooral vrolijke stukken, maar toch zo, dat de mensen er wat van op konden steken.
Werk
Romans
1941: De Gouden Swipe (8ste pr.1972, 9de pr.1975, 10de pr.1978, 11de pr.1985; 13de pr. 1993, 14de pr. 1995; yn Nederlânske oersetting: De Gouden Zweep, 1941, 8ste pr.1967, repr.1974, repr.1976, repr.1993, yn Amerikaanske oersetting The Golden Whip)
1943: Marijke (4de pr.1962, 5de pr.1978; ek oerset yn it Nederlânsk, repr.1976; yn 1970 ferskynd as 'Grote letter-boek')
1946: Tusken dea en libben
1947: De nijboer fan Lycklamastate (3de pr.1979; ek yn Nederlânske oersetting as "De nieuwe boer van Lyklamastate", repr.1976)
1949: Syn greate kammeraet (repr.1976)
1954: De zandduivel
1958-1970: Springtij (repr.1976, 2e pr. 1993-1994)
1970: De sânduvel (repr.1976)
1975: Weerklanken
1976: Koperen boeien (oers. fan "Gods bidlers", Grootdruk 1997)
1977: It wûnder fan Terherne
1977: Fjouwer fan de Jouwer
1978: It Paed troch it libben
1979: Jinke fan Sape
1985: Ik wol dy de wei wize
1989: De ramp (diel 1 fan Springtij, werpr.)
1991: Gods Bidlers (diel 2 fan Springtij, werpr.)
1993: Thúsreize (diel 3 fan Springtij, werpr.)
1994: De ramp (diel 1 fan Springtij, werpr.)
1997: Springtij (Nederl. oersetting, Grootdruk)
Novelles, verhalenbundels
1949: Trou
1970: Gelok mei de keap, segen mei it jild (2de pr.1973)
1974: Fan juster nei hjoed
Gedichten
1941: Klinkerts
Kinderboeken
1941: Siderius, de granaet
1971: Siderius de granaet (Opnij ferteld, 2de pr.1973, 3de pr.1985)
Toneel
1940: De kening skaek
1947: Mefrou de Kaptein
1949: De kronyk fan Freija (mei Anne Wadman)
Allerlei
1970: Sorry, mister Shakespeare
Prijzen
1970: Berneboekepriisfraach (foar: Siderius, de granaet)
Literatuur
1957: J. Piebenga. Koarte skiednis fan de Fryske skriftekennisse, s.186, 261, 267, 272, 277
1977: K. Dykstra. Lyts hânboek fan de Fryske literatuer, s.105-106
1977: Sj. van der Schaaf. Skiednis fan de Fryske Biweging, s.393
1978: G.R. Zondergeld. De Friese beweging in het tijdvak der beide wereldoorlogen, s.230, 381, 412, 444-445, 512, 521, 543, 549-550
1984: Tekst en Utlis (A. Zantema)
Meer informatie
Jelle van der Meulen, Friese literatuursite
© Tresoar, 10 febrewaris 2000