Bruinja, Tsead

Geboren: 17-07-1974, Rinsumageest

• Boeken, AV materiaal, artikelen, handschriften, brieven, muziek

• gedichten

• Beeldmateriaal

• Biografie Fries

Leven en werk

Tsead Bruinja verhuisde na zijn middelbareschooltijd van zijn woonplaats Kollum naar Groningen om daar aan de universiteit Engels te studeren.

Later switchte hij naar Fries, maar de echte reden van zijn verblijf aan de universiteit was dat hij tijd wilde hebben om te lezen en te schrijven. Daar stak hij dan ook de meeste tijd in. De studie Fries heeft hij niet afgemaakt. In 2006 haalde hij de bachelorsgraad voor Engelse taal- en letterkunde. Hij woonde ondertussen (vanaf 2004) al in Amsterdam.

Dichter
Bruinja wist al jong dat hij schrijver, dichter of muzikant wilde worden. Zijn eerste gedichten schreef hij in het Engels. Tsead Bruinja is ambitieus en staat met zijn werk in de schijnwerpers. In Groningen was het voorlezen van zijn Engelstalige verzen aanleiding voor een ‘poetrynight’ voor studenten en voor hemzelf het begin van een carrière als organisator van literaire manifestaties zoals ‘Dichters in de Prinsentuin’, ‘Nachtspraak’, ‘Winterschrift’ en ‘Noordschrift’. In 1998 gaf hij in eigen beheer de Nederlandstalige bundel Vreemdgaan uit, in 1999 gevolgd door Startschot. Startschot is eigenlijk meer een bloemlezing, de bundel bevat ook werk van Daniël Dee, Petra Else Jekel en Ramona Maramis.

Hij debuteerde met Friestalige verzen in 1999 in het Fries literair tijdschrift Hjir. Een poosje later kwam hij in de redactie van Hjir. Hij heeft twee jaar in de redactie van Hjir gezeten en daarnaast heeft hij ook nog een paar maanden deel uitgemaakt van de redactie van het literair internettijdschrift Kistwurk. Naast Hjir heeft hij gepubliceerd in het internettijdschrift Farsk en de Nederlandstalige tijdschriften Krakatau, De Poëziekrant en Parmentier. Verder hebben de bladen Passionate, Tzum, Lava, DWB en Bunker Hill  verzen van Bruinja opgenomen. Tsead Bruinja is een meertalig dichter, hij schrijft in het Fries en in het Nederlands. Zijn eerste Friestalige bundel De wizers yn it read verscheen in 2000.

Een terugkerend thema in het werk van Bruinja is het verleden, de moeder, het zusje, de grootvader, maar ook het omgaan met de dood en met de taal, zijn onderwerp in zijn verzen. Henk van der Veer schreef in zijn bespreking van De wizers yn it read (Leeuwarder Courant, 22-08-2002): ‘Heel wat dichtregels van Tsead Bruinja lijken meer dan één betekenis te hebben. Zijn verzen zijn een weerslag van halve gedachten, gevoelens, angsten, grappen, verbazing en herinneringen tegelijk. Hij gebruikt een veelheid aan woorden en zijn doel is niet om ordening in de chaos aan te brengen, hij maakt alleen (taal) opnamen in zijn verzen’.

Nederlandstalige gedichten van Bruinja werden onder andere opgenomen in de verzamelbundel Vanuit de lucht – De eerste generatie dichters van de 21e eeuw (2001). Hij debuteerde in het Nederlands in 1998 met de bundel Vreemd gaan.

Performer
De wat verlegen dichter komt los als hij zijn verzen op het podium voordraagt, als performer komt hij elke week één of meerdere keren voor het voetlicht. Soms alleen, soms met een videokunstenaar en tot de herfst 2004 met Gewassen, met een groepje van twee muzikanten, twee dichters en een videokunstenaar. Bruinja treedt nu geregeld op met de muzikanten Jaap van Keulen, Michiel Rasker of Polo de Haas. Naast optredens in Nederland was hij ook in Engeland (Newcastle), Frankrijk (Toulouse), België (Antwerpen) en in Duitsland (Bremen, Leipzig, Berlijn) te beluisteren. In 2005 deed hij mee aan Poetry International in Rotterdam.

Andere literaire activiteiten
Het leven van Tsead Bruinja speelt zich vooral in literaire kringen af, hij heeft (en had) zitting in literaire jury’s, in het bestuur van It Skriuwersboun en is medeorganisator van literaire manifestaties. Op de site ‘boeken.vpro.nl’ verzorgt Bruinja, samen met Stijn Ekkers, korte recensies van nieuwe Nederlandstalige poëzie. Datzelfde doet hij ook voor het dagblad Trouw en voor Awater, het tijdschrift dat uitgegeven wordt door de Poëzieclub, die eind 2001 opgericht werd door de dichter Gerrit Komrij. Van, en met hulp van, de Arabische dichter Mowaffk Al Sawad heeft hij verzen vertaald in het Nederlands, die in 2002 verschenen in de bundel Een middag wit als melk. Samen met Hein Jaap Hilarides deed hij de redactie van de tweetalige verzamelbundel Droom in blauwe regenjas/Dream yn blauwe reinjas.
In zijn Groninger tijd, hij woont nu in Amsterdam, hoorde hij met onder andere Albertine Soepboer, Meindert Talma en Nyk de Vries tot de jonge generatie Friese dichters en schrijvers die zorgden voor een nieuw geluid in de Friese literatuur.

Werk

Dichtwerk
1998: Vreemdgaan
1999: Startschot
2000: De wizers yn it read ('De wijzers in het rood')
2001: De man dy't rinne moat ('De man die lopen moet')
2003: Dat het zo hoorde
2003: Gegrommel fan satijn ('Gegrommel van satijn')
2004: Batterij
2004: Droom in blauwe regenjas/Dream yn blauwe reinjas : een keuze uit de nieuwe Friese poëzie sinds  1990/in kar ut de nije Fryske poëzy sûnt 1990  
2004: Kutgedichten : poëzie over de vrouwelijke genitaliën in 69 en enige gedichten (bloemlezing)
2005: Klotengedichten : poëzie over de mannelijke genitaliën in 69 en enige gedichten (bloemlezing)
2005: Gers dat alfêst laket ('Gras dat alvast lacht')
2006: Bang voor de bal
2008: De geboorte van het zwarte paard = De berte fan it swarte hynder : een keuze uit de Friese gedichten
2008: Angel (tweetalig, op tabloidformaat; Nederlands versie als bundel in 2009)
2010: Overwoekerd
2013: Stofsûfersjongers / Stofzuigerzangers boek met cd; samen met Femke IJlstra (saxofoon) en Mirka Farabegoli (beeldend werk)

Divers
Vertalingen van werk van Tsead Bruinja verschenen in meerdere talen zoals

• Afrikaans: in:  Fragmente – Literary journal, Ontheemdes Breedevallei Dichters / Poëzienacht van die MUSE – Volume II – red. Lina Spies & Floris Brown. Zuid-Afrika
• Arabisch: AHDAQ – Quarterly cultural magazine of modern literature. No 3. Nederland, Amsterdam: 2004
• Engels: Visions International No. 67 – red. Bradley Strahan & Claudia Emerson. USA, Fredericksburg
  Mantis - Journal of Poetry, Criticism & Translation. USA, Stanford: spring 2006
  Pratik Literary Journal. Nepal: spring 2006-05-03
• Duits: STINT – Zeitschrift für Literatur – No. 27 Sprachen der Liebe. Deutschland, Bremen: 2000
  Park – Zeitschrift für neue Literatur – No. 61. Deutschland, Berlin, Dezember 2005
• Frans: Action Poétique – No. 182. La France, Paris, 2005
• Sloveens: Mentor, 1 – 2. Slovenije, Ljubljana, 2006

Meer informatie
Eigen website van Tsead Bruinja
Jelle van der Meulen Friese literatuursite
Vraaggesprek met Remco Ekkers in Poëziekrant 2004
Interview door Hedwig Terpstra over Stofsûgersjongers/Stofzuigerzangers op Ensafh. 24-04-2013
Brochure 10 books from Friesland 2016

© Tresoar, 13 augustus 2008